هرساله با آغاز فصل پاییز و ورود به نیمه سرد سال هوای کلانشهرها به ویژه تهران آلوده می شود. طی هفته های گذشته نیز شهروندان تهرانی روزهایی آلوده را پشت سر گذاشتند و برخی از ایستگاه های سنجش کیفیت هوا، هوای ناسالم برای همه افراد را ثبت کردند. به علت کاهش وزش باد و توقف بارش ها طی روزهای اخیر نیز هوای تهران آلوده بوده است اما برای اینکه شرایط اضطرار آلودگی هوا اعلام شود، به گفته معاون نظارت و پایش محیط زیست استان تهران لازم است «میانگین کیفیت هوای پایتخت» در محدوده ناسالم برای همه گروه ها قرار گیرد و این شرایط حداقل 24 ساعت تداوم داشته باشد. جلسه کمیته اضطرار آلودگی هوای تهران در تاریخ 29 آبان ماه 1400 به ریاست ملکی معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری تهران آغاز شد و در این جلسه که با حضور سعید محمودی مدیر کل محیط زیست استان تهران، آرام معاون عمرانی استاندار تهران، منصور درجاتی مدیرکل مدیریت بحران استانداری تهران، افندی زاده قائم مقام شهرداری تهران و نمایندگانی از وزارت بهداشت و پلیس راهور و دستگاه های مربوطه در حوزه کاهش آلودگی هوا برگزار شد، گزارشی از آخرین وضعیت هوای تهران و آخرین شاخص ایستگاه ها ارائه شد.
پس از ارائه گزارش از آخرین وضعیت هوای تهران درباره آلودگی هوا، اعضا نقطه نظرات خود را بیان کردند و موارد ذیل مصوب گردید:
-مقرر گردید کلیه دستگاه های عضو کارگروه، نسبت به اجرای دقیق مصوبات اقدام و گزارش اقدامات صورت پذیرفته را ارائه نمایند.
-مقرر گردید پایگاه های سیار فوریت های پزشکی اعم از اورژانس و هلال احمر در مناطق پرتردد شهر، جانمایی گردند.

-مقرر گردید پلیس راهور تهران بزرگ، نسبت به جلوگیری از تردد کلیه موتور سیکلت ها، خودروهای دودزا و فاقد معاینه فنی و همچنین وسایل نقلیه دودزا دارای معاینه فنی، اقدامات لازم را به عمل آورد.

-مقرر گردید پلیس راهور از تردد شبانه کامیون ها به استثنای کامیون های حامل سوخت، مواد غذایی و مواد فاسد شدنی تا زمان رفع شرایط اضطرار، اقدام نماید.

-مقرر گردید فعالیت کلیه واحدهای تولید آسفالت، شن وماسه و بتن آماده، تا زمان رفع شرایط اضطرار، متوقف گردد.

-مقرر گردید شهرداران استان، نسبت به جلوگیری از فعالیت های عمرانی که موجب تشدید آلودگی هوا می شود، اقدام نمایند.

-پایش ویژه، شناسایی منابع آلاینده، اعلام هشدار، اخطار و اقدامات تشدیدی، توسط اداره کل حفاظت محیط زیست استان با جدیت تداوم یابد.

-شهرداری تهران، نسبت به جلوگیری از روشن ماندن اتوبوس ها و مینی بوس ها در پایانه های مسافربری، اقدام نماید.

-مصرف نفت کوره در کلیه واحدهای نیروگاهی، صنعتی، تولیدی، معدنی و خدماتی استان، ممنوع گردید.

-مقرر گردید از هرگونه فعالیت ورزشی در محیط های باز، خودداری گردد .

اما آیا راه حل این است؟

تهران به طور میانگین در سال 1399 تعداد 3751 مرگ منتسب به مواجهه با ذرات معلق رخ داده است و همه اهالی شهر تهران هم تحت تاثیر آلودگی هوا بوده اند. مطالعات متعددی در دنیا انجام شده است که ارتباط بین مواجهه با آلودگی هوا و ابتلا به کرونا و مرگ ناشی از کرونا را اثبات کرده اند. مطالعه ای در تهران، تبریز و مشهد نشان داد افزایش غلظت NO2 و ذرات 5.PM2، ارتباط معناداری با افزایش تعداد موارد ابتال و مرگ ناشی از کرونا داشت. براساس مقاالت علمی هر واحد افزایش در غلظت ذرات معلق کمتر از 5.2 میکرون، 8 درصد تلفات بیماران کرونایی را بیشتر می کند.

معضل آلودگی هوا هر سال تکرار می شود. پیشنهاد مشخص ما استفاده از وسایل حمل و نقل پاک و اشتراکی مانند دوچرخه و اسکوترهای برقی "رورو" است. براساس برآوردهای جهانی یک خانواده 4 نفره در طی یک سال 72 کلیوگرم ذرات معلق طی فعالیت های مختلفی که دارند تولید می کنند. با توجه به وضعیت کرونا نمی توان خیلی مردم را تشویق به استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی کرد؛ اما می توان به ترویج حمل و نقل پاک و اشتراکی پرداخت.

شرایط هواشناسی و خشکسالی که پیش بینی شده اند، بیانگر این است که امسال و در ماه آذر افزایش غلظت آلاینده های هوا را داریم و شرایط مناسبی نخواهیم داشت. از ابتدای آذر ماه شرایط وارونگی و پایداری هوا را داشتیم که پیش بینی هم شده بود و غلظت آلاینده ها هم بالا بود. میانگین غلظت ذرات معلق 5.PM2 در شهرهای کشور در سال قبل 29 میکروگرم بر متر مکعب بوده است که تقریبا 6 برابر رهنمود سازمان جهانی بهداشت است. در سال 1399 شهرهای زابل، تهران، اهواز، اصفهان و مشهد بالاترین غلظت ذرات معلق را داشتند.

پیشگیری بهتر از درمان است!

همه ما در زندگی بارها و بارها این جمله را شنیده و در بیلبوردها آن را دیده ایم. پیشگیری بهتر از درمان است این روزها به جای اینکه به عنوان یک اصل در زندگی باشد، بیشتر حالت شعارگونه پیدا کرده است، طوری که همه فقط این جمله را به زبان می آورند و کمتر کسی برای پیشگیری از ایجاد ترافیک و آلودگی هوا سعی و تلاش می کند.

یکی از دلایل اصلی آلودگی شهر تهران کمبود حمل و نقل پاک، ارزان و سازگار با محیط زیست است. کیفیت پایین خودروها نیز عامل تاثیرگذار در ایجاد آلودگی هوا بوده و حضور بی رویه این خودرو ها در خیابان مشکلات محیط زیستی زیادی را در شهر ایجاد می کنند. سن بالای وسایل نقلیه عمومی نیز جز مواردی است که باید در مورد آن راه حل های مناسبی پیدا شود. مهمترین عامل انسانی در ایجاد آلودگی ها استفاده از خودروی شخصی در مسافت های کمتر از 5 کیلومتر می باشد که به راحتی با دوچرخه و اسکوتر قابل انجام است اما عدم آگاهی شهروندان منجر به عدم مسئولیت پذیری آن ها شده است و هر ساله مشکل آلودگی هوا را در پی دارد.